Erfdienstbaarheid tot openbaar nut op private wegenis

In het arrest van 11 september 2020 oordeelt het Hof van Cassatie over een beroep tegen een vonnis in hoger beroep van de rechtbank van eerste aanleg Antwerpen, afdeling Mechelen van 20 februari 2018. 

In dat vonnis van 20 februari 2018 wordt geoordeeld dat een stuk wegenis gedurende meer dan dertig jaar door eenieder, voor het openbaar verkeer, gebruikt werd, en dat de wegenis hierdoor het statuut van 'openbare wegenis' had bekomen.

Voor de eigenaar in kwestie is dergelijke vaststelling zeer nadelig. Hij verliest het zeggenschap over deze eigendom.

Het Hof van Cassatie heeft echter ingegrepen. 

Het Hof oordeelt dat de volgende motieven in het vonnis van 20 februari 2018 niet aantonen dat er sprake kan zijn van een 'openbare wegenis':

• in een oud deskundigenverslag van 2 juni 1969 wordt vastgesteld dat de wegenis sinds de jaren 60 verhard is en op regelmatige basis gebruikt werd;
• de deskundige zich ook op oude militaire stafkaarten baseerde; 
• de deskundige kon bevestigen dat de weg ook onderhouden werd door de stad Lier;
• uit luchtfoto’s en kadastrale plannen blijkt dat andere percelen langs deze wegenis geen enkele andere uitweg hebben dan langs deze verharde wegenis;
• in de jaren zestig een procedure gevoerd werd betreffende deze wegenis waarbij niet het bestaan van de erfdienstbaarheid het voorwerp van de betwisting was, wel de breedte van de wegenis in de bocht;
  
• de omstandigheid dat de weg een doodlopende weg is, het ontstaan van een publiek recht van overgang niet in de weg staat, zelfs niet indien het bestemd zou zijn om één enkel perceel te bereiken;
  
• in voorliggend geval het gaat om het laatste stukje van de wegenis dat uitgeeft op het perceel van de verweerders, maar dat op de wegenis ook andere percelen uitgeven die geen andere uitweg hebben.

Het Hof herhaalt verder zijn vaste rechtspraak dat een recht van overgang over een privédomein als erfdienstbaarheid tot openbaar nut ten behoeve van de inwoners van de gemeente en van alle belanghebbenden enkel kan worden verkregen door een dertigjarig voortdurend en onafgebroken, openbaar en ondubbelzinnig gebruik van een strook grond door eenieder, voor het openbaar verkeer, op voorwaarde dat dit gebruik geschiedt met de bedoeling de strook als zodanig te gebruiken en niet berust op een louter gedogen van de eigenaar van het goed waarop de overgang wordt uitgeoefend.

Het arrest van het Hof van Cassatie van 11 september 2020 bevestigt het standpunt dat aan het eigendomsrecht niet lichtzinnig kan worden getornd.

Indien u verdere vragen heeft over de publiekrechtelijke erfdienstbaarheid van doorgang contacteer ons gerust!